Ülkeler arasında denge kuran bürokrasi alanı başta olmak üzere birçok alanda bilgi kalitesinin önemini ve güvenilirliğini sağlamak amacıyla yeminli tercüme hizmeti hayatımıza girmiştir. Bu bağlamda yeminli tercüman bizzat kendi ülkesi tarafından yetkinliği onaylanan, profesyonel düzeyde standartlara sahip ve işini güvenlik ilkesini göz önünde bulundurarak yapan kişilere denir.
Globalleşmenin zorunlu bir gereklilik olduğu dünyamızda, kişiler yeminli tercümanlık hizmeti ile ülkeler arasında köprüler kurar. Her nasıl ki doktorlar adı dahi konulmamış hastalıkları teşhis ve muayene ediyorsa yeminli tercüme büroları için de aynı şey geçerlidir. Dünyada aktif olarak konuşulduğu tahmin edilen yaklaşık 7 bin dil ile birbirinden farklı kültüre ait insanların karşılıklı olarak anlaşmasını sağlayan yeminli tercümanlar, çağın gerekliliklerini yerine getirmede büyük bir role sahiptir.
Yeminli tercüman olabilmek için, kişinin çevirisini yapacağı dille ilgili yetkinliğini ortaya seren belgeleriyle birlikte notere başvurması gerekir. Ardından noter, kişinin yetkinliğini sınamak için onu kısa bir eğitim sürecine tabi tutar. Eğer çevirmen bu süreci başarılı tamamlarsa, mesleğine yeminli çevirmen olarak başlama hakkı kazanır.
Noter Yeminli Tercümeye Neden İhtiyaç Duyulur?
Genellikle resmi kurum ve kuruluşlar için hazırlanan evraklarda başvurulan noter onaylı tercüme işlemi, devlet gözetimi altında gerçekleşmesi nedeniyle kişilerin bu süreçteki belgelerine resmiyet kazandırır. Kimlik belgeleri, pasaportlar, evlilik cüzdanları, diplomalar, tapular ve ruhsat belgeleri gibi resmi değer ifade eden belge ve evrak çevirilerinin genellikle noter tasdikli olması beklenir.
Yeminli Tercüman Olurken Yapılacak Adımlar Nelerdir?
Yeminli tercüman olmak isteyen birinin çevirilerini yapacağı diller üzerindeki yetkinliğini belgeler eşliğinde ispatlaması gerekir. Okuduğu bölümler, aldığı sertifikalar, bugüne kadar girdiği sınavların sonuçları, referansları ve uzmanı olduğu dilin konuşulduğu ülkede geçirdiği süreyi teyit eden belgelerin tümü bir dosya içinde toplanmalıdır. Akabinde bu evraklarla birlikte notere giderek mesleğine yeminli çevirmen olarak devam etmek istediğini beyan etmelidir.
Noter, çevirmenin bu talebine karşılık olarak kendisini kısa bir eğitim sürecine dahil eder. Son aşamaya gelindiğinde ise tercüman, noterin kendisine ait kişisel bilgi ve belgelerini kullanarak hazırladığı özel yemin zaptını okuyup, imzalar ve prosedürü başarıyla tamamlamış olur.
Yeminli Tercümanda Olması Gereken Özellikler Nelerdir?
Yeminli tercüman olmak isteyen kişilerde vatandaşlık koşullarını sağlaması, adli sicil kaydı bulunmaması; dil yeterliliğine sahip olduğunu belgeleyebilmesi ve ikametinin noter ile aynı şehir sınırları içerisinde olması beklenir. Yeminli çevirmen konumuna sahip olmak isteyen kişilerin T.C. vatandaşı olması ya da İçişleri Bakanlığı’nda çalışma izni bulunan Türk soylu yabancı statüsüne sahip olması gerekir.
Yeminli çevirmen olmak isteyen kişiler çeviri ve tercüme yapabilecek düzeyde yabancı dil bilgisine sahip olmalı ve en önemlisi bunu karar mercine ispatlayabilmelidir. Şayet kişi Türk vatandaşı ise en düşük düzeyde lisans mezunu olmalı ve yeterli yabancı dil bilgisine sahip olduğunu gösterir niteliğe sahip olan diploma ya da YÖKDİL notu gibi belgelerini notere ibraz etmelidir.
Tercüman olmak isteyen kişi, kaynak ve hedef dillerin kültürleri konusunda da yeterli bilgiye sahip olmalıdır. Aksi takdirde çeviride bağlamsal hatalara rastlamak ve sonucunda okunamaz bir çeviriyle karşılaşmak kaçınılmazdır. Bu koşulları sağlayan kişiler genel konularda tercüme yapabilecek düzeyde kabul edilseler de meslek alanında “Genel tercüme” en alt basamak olarak kabul edilir.
Yeminli Tercüman Ne Oluyor?
Yeminli çevirmen, noter tarafından yasal belgelerin resmi tercümesini yapmak ve tercümesini yaptığı metinlerin tümünün altına kaşe basabilmek üzere yetkilendirilmiş kişilerin oluşturduğu meslek grubudur. Yeminli çevirmen tarafından yapılan çeviriler yetkililer tarafından resmi statüye sahip olarak kabul edilir. Tercümenin doğruluğu karşısında resmi olarak sorumluluğu bulunan yeminli çevirmenin görev tanımı şunları kapsar:
- Kendisinden talep edilen metni hedef dile eksiksiz bir biçimde çevirmek,
- Orijinal metinde yer alan terminolojik ifadeleri hedef dildeki kullanımına uyumlu bir şekilde entegre etmek,
- Ana metinde yer alan tarih, meblağ ve istatistiklerin doğruluğunu teyit ederek emin olmak,
- Çevrilen metnin matbu halini kaşeleyip imzalamak,
- Kişisel bilgileri gizli ve güvenli bir şekilde muhafaza etmek.
Yeminli Tercümenin Noter Tercümeye Göre Farkı Nedir?
Noter tercümesiyle yeminli tercüme arasındaki en büyük fark, çevirisi yapılan belge ve evraklara bizzat devlet tarafından onay verilmesidir. Ancak bazı özel firmalar zaman zaman sadece yeminli tercümanın onayını yeterli bularak işlerini sürdürmeye devam eder.
Yeminli tercüme işleminde, çevirisi gerçekleştirilen belge ve evraklara çeviriyi yapan yeminli tercümanın imzasını atması, ilgili belgelerin geçerliliği açısından yeterlidir. Noter yeminli tercüme işleminde ise çevirisi yapılmış olan belge ve evrakların son olarak noter onayına sunulması şarttır. Bu prosedür, çevirisi yapılan belge ve evrakların bir devlet kurumu tarafından onaylanmış olduğunu tasdikleyerek işleme resmiyet katar.
Yeminli Tercüme Nasıl Yapılır?
Yeminli çevirmenlik bizzat noter tarafından yetkinliği tasdiklenen, alanında uzman kişiler tarafınca yapılan bir hizmettir. Yeminli çevirmenler, eksiksiz olarak çevirdikleri metinleri imzalayıp ardından noter zaptı bulunan kaşelerini basarak çevirilerine resmi hüviyet kazandırır.
Yeminli Tercüme İçin Noter Onayı Gerekli Mi?
Yeminli çeviriye kanun hükmünde resmiyet katan koşulu, noter gözetiminde yapılıyor olmasıdır. Bizzat noter tarafından ilgili tercümanlara teslim edilen kaşeler ile sürdürülen bu işlem, en başında tercümanın noter huzurunda yemin edip imza atmasıyla karşılıklı olarak güvence altına alınmıştır.
Yeminli Tercüme Çevirisi Ne Kadar Sürer?
Yeminli tercümenin ne kadar süreceği, ilgili metnin hedef diline, içeriğine ve uzunluğuna göre değişkenlik gösterir. Ancak karşılıklı mutabakat sağlanırsa aciliyet durumlarında bu süreler minimum seviyede tutulmaya çalışılır. Yeminli tercüme fiyatları üzerinde artırıcı bir etkisi olsa da bu süreçte müşteri dilerse metnin bitmiş kısmını teslim alma hakkına sahiptir. Hatta acil kategorisi içerisinde bildirdiği bölümleri çeviri esnasında öncelikler arasına alarak zaman tasarrufu sağlayabilir.
Yeminli Tercüman Nerede Çalışabilir?
Sanılanın aksine çevirmenlerin yalnız yeminli tercüme bürosu çevresinde değil, tıpkı memurlar gibi devlet ve özel kurumlarda çalışma imkânı da bulunur. Hatta bazı özel kurumlar uzaktan çalışma tarzını benimsediği için, çevrimiçi olarak da mesai yapılabilir. Yeminli tercümanların çalışabileceği yerlerden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- Kültür ve Turizm Bakanlığı
- Eğitim Kurumları
- Yayınevleri
- Tercüme Büroları
Yeminli Tercüman Olduğu Nasıl Anlaşılır?
Yeminli tercümanın resmiyetteki garantörü noter zaptı bulunan kaşesidir. Örneğin İngilizce tercümanı olan birisi bu konudaki yetkinliğini notere ispatlarsa, noter o kişiye yemin zaptı sunar. Huzurda edilen yeminin ardından tercüman, hangi dilde uzmansa ona göre bir kaşe hazırlatır ve bundan sonra çevirdiği metinlerde imzasının altına resmiyetini belgeler.
Yeminsiz Tercüman Nedir?
Kişi tercüman olmak amacıyla notere gittiğinde, kendisine sunulan yemin tutanağını sesli okuyup, imzalamazsa yeminsiz tercüman olarak mesleğine başlar. Yeminli tercümanların aksine yeminsiz tercümanlar tarafından çevrilen metinlerin resmiyette geçerliliği bulunmaz. Zira yeminsiz tercümanların yaptıkları çeviriyi imzalayıp kaşeleme yetkileri yoktur. Bu yüzden resmi kuruluşlara iletilecek olan metinlerin çevirilerinde ekseriyetle yeminli tercümanlardan destek alınır.
Lise Mezunu Tercüman Olabilir Mi?
Yeminli çevirmen olmak isteyen birinin en düşük olarak üniversitelerin lisans bölümünden mezun olması gerekir. Hatta eğitim sürecinde girdiği sınavların sonuçları ve aldığı sertifikalar, o kişinin yeterliliğini destekleyen evraklardan bazılarıdır. Dolayısıyla sadece lise mezunu olmak, yeminli çevirmen olmak için yeterli düzeyde bir tahsil derecesi değildir.
Yeminli Tercüman Nasıl Yemin Eder?
Yaptıkları işte güven unsuru zaruri bir yere sahip olan yeminli tercümanların tercihlerine göre, mahkeme veya noter huzurunda yemin ederek işlerine başlamaları mümkün kılınmıştır. İki yöntemin de kendine göre getirileri olmasının yanı sıra nihai karar tercümanın inisiyatifine bırakılır.
Mahkeme huzurunda edilen yemin uzun vadeli etki göstermeyecek olan, daha doğrusu kalıcı olmayan bir yemindir. Yani, mahkemenin çeşitli durumlar karşısında tercümanlara gereksinimi olabilir. Özellikle Türkçe bilmeyen kişilerin yaptıkları savunmaların ve mahkeme heyetine bulunacakları beyanların anlaşılabilmesi için tercüme şarttır. Hal böyle olunca mahkeme heyeti yeminli tercüman hizmetine başvurur. Ardından tercüman yeminini hâkimin huzurunda ederek ilgili metinlerin çevirisini yapar.
Mahkemenin tercümana olan gereksinimi sona erdikten sonra, farklı bir mahkeme karşısında yine aynı tercümana ihtiyaç duyulursa tercüman yeminini tekrarlamak durumundadır. Ancak bu durum önceden edilen yeminin geçersiz kılındığı anlamına gelmez. Ayrıca yeminli çevirmen son katıldığı mahkemede tercüme ettiği metni mahkeme sona erdikten sonra üçüncü kişilere ifşa edemez.
Noter huzurunda yemin edilmesi ise daha ziyade serbest meslek olarak çevirmenlik yapmak isteyenler için söz konusudur. Bu yemin, çevirmen ile çalışmak isteyen kimselere güven verme niteliğine sahiptir. Diğer yandan, bu yemin noter tasdikli olduğu için resmî belge niteliği de mevcuttur. Dolayısıyla yeminli çevirmenin etmiş olduğu yemin hukuk sistemi tarafından da güvence altına alınmıştır. Bu güvence tercüman ile çalışan kimseyi korumaya yöneliktir.
Yeminli Tercüman Nasıl Olunur Ve Şartları Nelerdir?
Yeminli çevirmen olmak için aranılan şartların başında dil bildiğinizi kanıtlayan orijinal evraklarınızın elinizde bulunması vardır. Örneğin İngilizce mütercim tercümanlık bölümünden mezunsanız, üniversite diplomanız, transkriptiniz, YÖKDİL puanınız gibi yetkinliğinizin garantörü olan belgelerinizin bulunması gerekir. Buna ek olarak adli sicil kaydınızın bulunmaması da aranan kesin şartlardan birisidir.
Yeminli Tercüman Belgesi Nereden Alınır?
Yeminli tercüman belgesi almak için, bünyesinde çalışılmak istenen tercüme ofisi yetkililerine talepte bulunulur. Ardından tercüme bürosu yetkilisi, tercüme hizmeti almak istediği tercümanla birlikte notere giderek ilgili belge için başvuruda bulunur.
Noter, yemin belgesi almak isteyen ilgili tercümanın dil yetkinliğine dair belgelerini inceleyip uygun bulursa, tercümana yazılı ve sözlü belgelerin çevirilerini doğru bir şekilde yapacağına dair yemin ettirir. Bu esnada noter ilgili tercümana yeminli tercüme yapabilmesi için yemin belgesini teslim eder.
Tercüman Olmak İçin En Az Kaç Dil Bilmek Gerekir?
Tercümanlık yapabilmek için en az 2 dil bilmek şartı konulmuştur. Ancak unutmamak gerekir ki yabancı dil bilen herkes bu işi yapabilecek yetkinliğe sahip değildir. Çevirmen olabilmek için gereken temel yeterlilikler, hedef dilin gramerine hakimiyet ve çevirisi yapılacak dil hakkında geniş bir bilgi birikimidir. Aynı zamanda tercüman kaynak ve hedef dillerin kültürleri konusunda da yeterli bilgiye sahip olmalıdır. Aksi takdirde çeviride bağlamsal hatalara rastlamak ve sonucunda okunamaz bir çeviriyle karşılaşmak kaçınılmazdır.
